Kleurdenken bij veranderingen; welke kleur past bij jou?

Jaren geleden kwam ik tijdens het volgen van een management opleiding in aanraking met het kleurdenken van Léon Caluwé en Hans Vermaak. In eerste instantie leek het me een makkelijk te begrijpen theorie maar bij mijn opdrachten en vertaling naar de praktijk heb ik toch best geworsteld. Toch merkte ik in de jaren er na dat ik bij andere opleidingen en in mijn werk toch regelmatig teruggreep op het kleurdenken. Het gaf me zicht op mijn eigen handelen bij veranderingen, hielp me bij het ontwerpen van (leer) trajecten en ik herkende het in uitgezette strategieën van de organisatie. Oftewel; voor mij zit de aantrekkelijkheid van het kleurdenken in de veelzijdigheid.

Begrijp jij de kleuren?

Als je de veranderkleuren begrijpt, is dit helpend bij het begrijpen wat er gebeurt.

(bron: Twijnstra en Gudde)

Bij de kleurentheorie wordt er vanuit gegaan dat veranderen via 5 verschillende routes, oftewel kleuren, kan plaats vinden. Als ik bijvoorbeeld naar onze organisatie kijk, zie ik dat er de afgelopen jaren verschillende veranderstrategieën ingezet zijn. Enkele jaren gelden werd gekozen voor de blauwe veranderaanpak; er werd een project- en programmabureau opgericht en er werd een duidelijk omschreven plan met een doel geformuleerd. Enkele jaren later werd een nieuw meerjarenbeleidplan geformuleerd en de aanpak om tot deze doelen te komen was duidelijk groen. Het doel was globaal geformuleerd en er werd aangegeven dat de weg ernaar toe nog niet duidelijk was. Dit werd op een lerende manier ontdekt. De theorie geeft inzicht in welke strategie het beste past bij de verandervraag en welke interventies het beste bij welke kleur passen. Elke kleur heeft ook zijn valkuilen; bij blauw is de valkuil dat er soms meer weerstand gecreëerd wordt dan committent. Ook is er bij blauw vaak haast en geen geduld. Deze valkuilen herken is zeker als ik terug kijk naar de periode dat in onze organisatie de blauwe aanpak ingezet werd. De valkuil van de groene aanpak is het gebrek aan harde uitkomsten, ook weer herkenbaar. Het is zinvol als HR adviseur, manager of veranderaar om de methodiek van kleurdenken te (her)kennen en de interventies die erbij horen. Dan begrijp je dat bijvoorbeeld bij het invoeren van zelfsturende teams de blauwe strategie niet past. Je begrijpt ook het gedrag van mensen beter en welke interventies je kunt inzetten .

Wat is jouw kleur?

Iedereen heeft zijn eigen voorkeur of veranderkleur die hem beter past. Als je met elkaar inzicht krijgt in je eigen favoriete kleur en die van je collega’s is dit helpend tijdens een veranderproces. Ben jij Geel dan denk je in belangen, conflicten en macht. Belangrijk voor jou zijn posities en de context, je zoekt naar win-win oplossingen. De blauwe veranderaar ontwerpt veranderingen rationeel en gebruikt onderzoek om de beste uitkomst te vinden. De implementatie wordt zorgvuldig geplant. Als het bij jou meer om motivatie en mensen draait dan past de kleur rood je. Mensen en hun talenten, gedrag en ambities zijn belangrijk. Aandacht geven en verbindingen zoeken, de juiste match maken tussen mens en organisatie. Zie jij veranderen en leren als hetzelfde dan ben jij de groene veranderaar. Gedrag verandert als mensen nieuwe dingen zien en aankunnen. Spiegelen, experimenteren en ontdekken wat werkt. Met opleiding en coaching faciliteer en ondersteun je mensen. Als je gelooft in het zelforganiserend vermogen van mensen en organisaties dan denk je in de kleur wit. Betekenis geven aan onderstromen, doorzien waar kansen liggen en obstakels uit de weg ruimen. Om te herkennen welke kleur jij of je collega’s hebben is door Twijnstra en Gudde het wetenschappelijk gevalideerd instrument “de kleurentest” ontwikkeld. Recent is deze ook uitgegeven in een gratis app variant. In de app vind je uitleg over hoe je de score kunt interpreteren en allerlei achtergrond informatie rondom het kleurdenken.